Τι είναι τελικά η Ομοιοπαθητική;

του Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου

Τι είναι τελικά η Ομοιοπαθητική, που απλώθηκε και στην Ελλάδα με ταχύτατους ρυθμούς; Μια διαφορετική μέθοδος θεραπείας ή κάτι το εικονικό και αμφίβολο; Πρόκειται για σοβαρή εναλλακτική πρόταση ιατρικής ή έχει σχέση με συστήματα νέας εποχής, που υπόσχονται ανέφικτες θεωρίες; Πόσα είναι αληθινά απ’ αυτά που παρουσιάζονται και ποια ψέματα σερβίρονται καμουφλαρισμένα; Στο παρόν άρθρο δεν θα μιλήσουμε εμείς, αλλά ακολουθούν δύο από τα κείμενα των ιδίων των Ομοιοπαθητικών, μια μικρή σύνοψη της ομοιοπαθητικής πίστης, και μια διακήρυξη επιστημόνων κατά της Ομοιοπαθητικής. Το θέμα είναι μεγάλο και τα παρακάτω επί μέρους στοιχεία παρατίθενται μόνο για ευρύτερους προβληματισμούς και συζήτηση, όχι για εξορκισμούς:

Στην ιστοσελίδα της E.E.O.I. | ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ| ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ, διαβάζουμε ότι το ομοιοπαθητικό φάρμακο είναι …. ένα διάλυμα με ΑΠΕΙΡΟΕΛΑΧΙΣΤΗ δόση ουσίας φυσικής προέλευσης που έχει υποστεί δονήσεις …. Μέσω της διαδικασίας της δυναμοποίησης ακόμη και ουσίες που στη φυσική τους μορφή είναι δηλητηριώδεις όπως π.χ. συμβαίνει με ορισμένα φυτά, μετά την ομοιοπαθητική κατεργασία τους έχει απομακρυνθεί κάθε πιθανότητα τοξικής δράσης στον οργανισμό (Τα κεφαλαία γράμματα δικά μας) (Από: https://www. homeopathy. gr/homgreek. htm#types)

Το κείμενο που ακολουθεί είναι παρμένο από το Κεφάλαιο 3: «Παρασκευή των ομοιοπαθητικών φαρμάκων» από το βιβλίο «ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ – Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΧΙΛΙΕΤΙΑ» του κ. Γιώργου Βυθούλκα: ‘Οι διαλύσεις είναι τέτοιες που ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΜΟΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ! ….. Στην παράγραφο 209 ο Χάνεμαν (Σημείωση δική μας: Ο ιδρυτής της Ομοιοπαθητικής) γράφει: «Το ομοιοπαθητικό σύστημα ιατρικής αναπτύσσει, σε ανήκουστο μέχρι τώρα βαθμό, ΤΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΩΝ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΩΝ ΟΥΣΙΩΝ, με τρόπους ασυνήθιστους, που δεν είχαν μέχρι σήμερα δοκιμαστεί και με τους οποίους όλες αυτές οι ουσίες γίνονται ανυπολόγιστα αποτελεσματικές και θεραπευτικές». … Αυτό που ανακάλυψε ο Χάνεμαν είναι ότι σε κάθε ουσία στη φύση ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΖΩΗ. Μπορούμε να κινητοποιήσουμε και να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη "δύναμη", αν γνωρίζουμε πώς να επεξεργαστούμε σωστά τις ουσίες’. (Τα κεφαλαία γράμματα δικά μας, για να τονίσουν τα επίμαχα προς συζήτηση σημεία).

Από: https://www.homeopathy.gr/ homeopathy/ preparation_homeopathic_remedies. html

Στο άρθρο του κ. Γ. Βυθούλκα «ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ», αναφέρεται το εξής: “Οι ομοιοπαθητικοί υποστηρίζουν …. ότι η πείρα τους δείχνει πως οι υψηλές δυναμοποιήσεις (πολλαπλές αραιώσεις) έχουν ακόμη καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα και ότι η δραστικότητα της φαρμακευτικής ουσίας οφείλεται μάλλον στην εμφάνιση μιας «ΝΕΑΣ ΛΕΠΤΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ» που προκύπτει μέσα από την διαδικασία της δυναμοποίησης. Επομένως δεν έχουμε να κάνουμε με ένα φάρμακο που δρα σε χημικό επίπεδο αλλά μάλλον σε «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ»” (Τα κεφαλαία γράμματα δικά μας).

Από: https://www.homeopathy.gr/homeopathy/introduction_homeopathy_vithoulkas.html

Με τον ίδιο τρόπο χαρακτηρίζεται η Ομοιοπαθητική στη σελίδα «ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ- Άθως Όθωνος Ιατρός»: Ως «ένα Ενεργειακό Θεραπευτικό Σύστημα, Ενεργειακή Ιατρική, όπως και ο Βελονισμός γιατί τα φάρμακα που χρησιμοποιεί μπορεί μεν να προέρχονται από φυτά ή ορυκτά αλλά μετατρέπονται σε ενεργειακά φάρμακα με τη διαδικασία της δυναμοποίησης και δρουν ΣΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ του ανθρώπου» (Τα κεφαλαία γράμματα δικά μας).

https://www.homeomed.gr/index.php/el/2011-11-13-12-02-54#1

Το 1ο ερώτημα φυσικά των ορθοδόξων ιατρών είναι πώς θεραπεύει η Ομοιοπαθητική, αφού «ούτε ένα μόριο του αρχικού φαρμάκου δεν έχει παραμείνει», αλλά και το 2ο είναι: ποιες είναι αυτές «οι εσωτερικές δυνάμεις των ακατέργαστων ουσιών», ποια είναι «η κρυμμένη εσωτερική ζωή» που υπάρχει σε κάθε ουσία στη φύση και τι σημαίνει «δρουν στο ενεργειακό επίπεδο του ανθρώπου», όταν ακόμη και η σύγχρονη ιατρική δεν έχει ανακαλύψει κάτι περί αυτών!

Από τη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ (λήμμα ‘Ομοιοπαθητική’) διαβάζουμε τα εξής: H ιδέα της δυναμοποίησης προτάθηκε περίπου το 1825 και καθώς φαίνεται υπήρξε άρρηκτα συνδεδεμένη με το διαδεδομένο δόγμα του βιταλισμού (ή της «ζωτικής δύναμης»), της πεποίθησης δηλαδή πως οι λειτουργίες ενός ζωντανού οργανισμού καθορίζονται από μία μη φυσική εσωτερική δύναμη. Ήδη από την εποχή της έκδοσης του Οργάνου, ο Χάνεμαν ασπαζόταν την πεποίθηση πως οι ασθένειες οφείλονταν σε «διαταραχές της άυλης δύναμης (η ζωτική αρχή) που προσδίδει ζωή στο ανθρώπινο σώμα» και πως για την ομοιοπαθητική, η θεραπεία είναι αποτέλεσμα της αντίδρασης της ζωτικής δύναμης στο κατάλληλα επιλεγμένο φάρμακο. Ισχυρίστηκε πως η «δυναμοποίηση» ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΙ ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΠΟΥ Ο ΙΔΙΟΣ ΘΕΩΡΟΥΣΕ ΑΫΛΗ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ… (Σημείωση και πάλι από Βικιπαίδεια: Ο Βιταλισμός απορρίφθηκε μόλις το 1828, όταν ο F.Wöhler παρασκεύασε οργανικές ενώσεις από ανόργανα άλατα, χωρίς δηλαδή να χρησιμοποιήσει κάποια vis vitalis. Τον βιταλισμό τον διαδέχθηκε η μηχανιστική άποψη σύμφωνα με την οποία ο τρόπος λειτουργίας του οργανισμού μπορεί να γίνει κατανοητός με βάση την φυσική και την χημεία)…..

Κατά την ομοιοπαθητική δεν υπάρχει όριο στη δυναμοποίηση ενός φαρμάκου, συνεπώς η δραστικότητά του μπορεί να αυξηθεί ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΑ παρά την απουσία μορίων της αρχικής διαλυμένης ουσίας. Η υπόθεση αυτή παραβιάζει τον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε σήμερα τις επιστήμες της φυσικής και της χημείας. Εφόσον τα ομοιοπαθητικά φάρμακα πολύ υψηλών αραιώσεων δεν περιέχουν οποιαδήποτε ποσότητα της αρχικής δραστικής ουσίας, ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟ ΝΑ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ, αποδίδοντας κατ' επέκταση οποιαδήποτε επενέργεια τους σε γνωστά φαινόμενα, όπως η ΑΥΘΥΠΟΒΟΛΗ (φαινόμενο placebo) (δικό μας: πλασίμπο= εικονικό φάρμακο), ή σε φυσιολογικές διεργασίες όπως η αυτόματη ύφεση των συμπτωμάτων μετά την πάροδο ενός χρονικού διαστήματος (παλινδρόμηση). Σύμφωνα με την Αμερικανική Ιατρική Ένωση, η αποτελεσματικότητα των περισσότερων ομοιοπαθητικών φαρμάκων δεν έχει αποδειχθεί, ενώ φαίνεται πως δεν έχουν βλαπτική επενέργεια, πιθανώς εξαιτίας των απειροελάχιστων δόσεων.

Οι υψηλές αραιώσεις των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, πάνω από το όριο που θέτει ο αριθμός του Αβογκάντρο, αποτελούν κεντρικό σημείο στο οποίο εστιάζει η κριτική απέναντι στην ομοιοπαθητική, καθώς σε πολύ υψηλές αραιώσεις, όπως αυτές που εφαρμόζονται σε πολλά ομοιοπαθητικά φάρμακα, ΔΕΝ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ (Σημείωση και πάλι από την Βικιπαίδεια: Ο νόμος του Αβογκάντρο θέτει ένα όριο μέχρι το οποίο μπορούμε να αραιώσουμε μια ουσία. Συγκεκριμένα εφόσον μπορούν να υπάρχουν 6.022 × 1023 μόρια/mole, είναι πλέον άχρηστο να αραιώνεται το διάλυμα σε συγκεντρώσεις της τάξης των 30 C, δηλαδή 1:1060, καθώς η πιθανότητα σε τέτοιες αραιώσεις να υπάρχει έστω και ένα μόριο ουσίας ΕΙΝΑΙ ΜΗΔΕΝΙΚΗ. Συγκεντρώσεις 18 C ισοδυναμούν με ΑΡΑΙΩΣΗ ΜΙΑΣ ΣΤΑΓΟΝΑΣ ΟΥΣΙΑΣ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΓΗΣ). Κατά την ομοιοπαθητική δεν υπάρχει όριο στη δυναμοποίηση ενός φαρμάκου, συνεπώς η δραστικότητά του μπορεί να αυξηθεί απεριόριστα παρά την απουσία μορίων της αρχικής διαλυμένης ουσίας. Η υπόθεση πως η απειροελάχιστη δόση μίας ουσίας είναι σε θέση να διατηρεί τη δραστικότητά της χαρακτηρίζεται επίσης παράδοξη, καθώς αν αληθεύει, το υπάρχον νερό της Γης που έχει έρθει σε επαφή με άλλες ουσίες, λειτουργεί υποχρεωτικά ως ομοιοπαθητικό φάρμακο. Κατά την ομοιοπαθητική ωστόσο ….. η υπεράσπισή της συνίσταται κυρίως στην ιδέα πως υφίσταται ένα αφηρημένο είδος «ΜΝΗΜΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ», ώστε με κάποιον άγνωστο τρόπο η αρχική ουσία «εντυπώνεται» στο νερό κατά τη δυναμοποίηση. Για περισσότερο από εκατό χρόνια, ερευνητές της ομοιοπαθητικής έχουν επιχειρήσει να εξηγήσουν επιστημονικά την υπόθεση αυτή, χωρίς επιτυχία (Όλα τα κεφαλαία γράμματα δικά μας) (Από: https://el.wikipedia.org/wiki).

Τέλος, εξέχοντες γιατροί, που ερεύνησαν την ουσία της Ομοιοπαθητικής, περιγράφουν τις επιστημονικές τους απόψεις στο κείμενο που ακολουθεί. Νομίζω πως αξίζει να μελετήσουμε τις απόψεις τους για να προβληματιστούμε μαζί τους:

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΠΕΡΙ ΟΜΟΙΠΑΘΗΤΙΚΗΣ

Προς άπαντας τους Σεβασμιωτάτους Ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος

Προς άπαντας τους Σεβασμιωτάτους Ιεράρχες της Εκκλησίας της Κρήτης

Προς άπαντας τους Σεβασμιωτάτους Ιεράρχες της Εκκλησίας της Κύπρου

Προς την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους

Προς άπαντας τους Καθηγουμένους των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους

Η Ομάδα Μελέτης Προβλημάτων Ιατρικής Ηθικής, δεν είχε πρόθεση ν’ ασχοληθεί με το θέμα της «Ομοιοπαθητικής». Ο λόγος ήταν ότι, όπως και η μεγίστη πλειονότης των ιατρών, εθεωρούσε ότι η «Ομοιοπαθητική» δεν εστηρίζετο σε επιστημονικές αρχές και ότι οι «θεραπευτικές» εφαρμογές της περιορίζοντο στα αποτελέσματα της αυθυποβολής. Κατά τη διάρκεια, όμως, της ημερίδος, η οποία επραγματοποιήθη με πρωτοβουλία της Ιεράς Μητροπόλεως Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου την 31η Μαρτίου του 1996, όπως και κατά την συνάντηση, η οποία επραγματοποιήθη στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ. την 12η Απριλίου 1997 (στην οποία συμμετέσχον τα μέλη της Επιτροπής Μελέτης Προβλημάτων Ιατρικής Ηθικής, Θεολόγοι και «Ομοιοπαθητικοί» ιατροί), εδόθησαν αρκετές πληροφορίες για να πεισθούν όσοι παρηκολούθησαν αμερόληπτα τις συναντήσεις αυτές, ότι τα αφορώντα στην «Ομοιοπαθητική» δεν είναι ούτε τόσον απλά ούτε τόσον αθώα όσον εκ πρώτης όψεως φαίνονται.

Μετά από επισταμένη μελέτη του θέματος «Ομοιοπαθητική», διαπιστώσαμε τα εξής:

Η «Ομοιοπαθητική» θεραπευτική στηρίζεται επί αναποδείκτων υποθέσεων, οι οποίες στερούνται οιασδήποτε επιστημονικής βάσεως.

Οι διδάσκαλοι της «Ομοιοπαθητικής», παλαιότεροι και σύγχρονοι, ξένοι και Έλληνες, έχουν ασπασθεί εμφανώς θέσεις Ανατολικής προελεύσεως Θρησκειών και αποδέχονται την εφαρμογή ανάλογων θεραπευτικών τεχνικών (1ζ, 2α, 2γ, 3).

Τα εγχειρίδια της «Ομοιοπαθητικής» θεωρούν ως αιτίες των νόσων την ύπαρξη διαταραχών της «ζωϊκής» ή «συμπαντικής» ενέργειας στα «τρία επίπεδα του ανθρώπου», το σωματικό, το συναισθηματικό και το διανοητικό (1γ, 2α).

Στη βιβλιογραφία της «Ομοιοπαθητικής», υποστηρίζεται ότι τα χρόνια νοσήματα οφείλονται στην ύπαρξη των «μιασμάτων» (ψωρικού, συφιλιδικού και συκωτικού ή γονορροϊκού), τα οποία μεταδίδονται, πνευματικώ τω τρόπω, από γενεάς εις γενεάν. Η θεώρηση αυτή όχι μόνο στερείται επιστημονικής βάσεως, αλλά επαναφέρει Μεσαιωνικές δοξασίες περί της αιτιοπαθογενείας των νόσων (1δ, 4).

Οι «Ομοιοπαθητικοί» ιατροί πιστεύουν ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα, τα οποία στις αραιώσεις που δίνονται συνήθως δεν έχουν ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΜΟΡΙΟ ΤΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ, εμπεριέχουν άγνωστο είδος «εκπνευματισμένης» ύλης, με την οποία καθαίρεται ο άνθρωπος από τα «μιάσματα» κι επομένως θεραπεύεται από την νόσο (1ε, 5, 6, 7).

Περαιτέρω πιστεύουν ότι με το «άυλο» ομοιοπαθητικό φάρμακο αποκαθίσταται η διατεταραγμένη ενεργειακή ισορροπία του «τρισύνθετου» ανθρώπου κι έτσι επιτυγχάνεται η «πνευματική ανέλιξη» του ανθρώπου (απαλλαγή δηλαδή από τα πάθη) (1α, 5).

Μεταξύ των φαρμάκων, τα οποία χρησιμοποιούν οι Ομοιοπαθητικοί» ιατροί, περιλαμβάνονται και τα λεγόμενα «νοσώδη» (nosodes), τα οποία είναι ζωϊκής προελεύσεως και προέρχονται από καρκινωματώδεις ιστούς, εκκρίματα γονοκοκκικής ουρηθρίτιδος, συφιλιδικά εκκρίματα, υγρό φυματιωδών σπηλαίων κτλ. Το γεγονός αυτό αντιβαίνει όχι μόνο στην έννοια της ιατρικής ηθικής, αλλά καθίσταται δυνητικά επικίνδυνο για την υγεία του δέκτου (1στ).

Θεωρούν οι διδάσκαλοι της «Ομοιοπαθητικής» ότι οι τρεις τρόποι αποκαταστάσεως της διαταραχθείσης ενεργειακής ισορροπίας είναι η «ομοιοπαθητική», ο «βελονισμός» και η «επίθεση των χειρών» από προικισμένα άτομα (1η).

Η διδασκαλία του κορυφαίου των ομοιοπαθητικών Kent, εμπεριέχει στοιχεία ειδωλολατρικού πανθεϊσμού («απλή ουσία» με «μορφοποιητικό νου», η οποία ενυπάρχει σ’ όλη την κτίση και την «ζωογονεί») (1θ, 2γ).

Είναι ενδεχόμενη η ολίσθηση από τις «εναλλακτικές» θεραπείες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η «ομοιοπαθητική θεραπευτική», στην αποδοχή και εφαρμογή Ανατολικής προελεύσεως θεωριών και θρησκειών (2δ).

ΟΙ ΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ

Βρεττός Μιχαήλ, Αν. Καθηγητής ΑΠΘ*, Χειρουργός, Διευθυντής Πανεπιστημιακής Κλινικής

Γιαννούλης Ελευθέριος, Αν. Καθηγητής ΑΠΘ*, Γαστρεντερολόγος

Γουλιανός Αλέξανδρος, Ψυχίατρος, Διευθυντής Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής Καβάλας

Ζουρνατζή-Κόϊου Βασιλική, Μικροβιολόγος, Επ. Καθηγήτρια ΑΠΘ*

Καρακατσάνης Κωνσταντίνος, Αν. Καθηγητής ΑΠΘ*, Πυρηνικός Ιατρός,

Διευθυντής Εργαστηρίου Πυρηνικής Ιατρικής ΑΠΘ*

Κούγιας Παναγιώτης, Επιμελητής Α΄, Ε.Σ.Υ., Παθολόγος

Κουντουράς Ιωάννης, Αν. Καθηγητής ΑΠΘ*, Γαστρεντερολόγος

Κώνστα Βασιλική, Επ. Καθηγήτρια ΑΠΘ*, Νευρολόγος-Ψυχίατρος

Κώστα-Τσολάκη Μαγδαληνή, Επ. Καθηγήτρια ΑΠΘ*, Νευρολόγος-Ψυχίατρος

Μανές Χρήστος, Επιμελητής Β’, Παθολόγος-Διαβητολόγος