Mια διαφορετική συνέντευξη με έναν Μητροπολίτη που βιώνει τον σεβασμό,
την αγάπη και τη δοτικότητα σαν καθημερινό μάθημα ζωής.

Με τη σοφία ενός ιερωμένου και την αθωότητα ενός παιδιού

- Μιλήστε μου λίγο για τη ζωή σας. Την οικογένειά σας, το τι σας οδήγησε στον κλήρο. Θυμάστε τη στιγμή που νιώσατε το κάλεσμα και πώς αισθανθήκατε;

Γεννήθηκα σε μια αστική οικογένεια, από καλούς και απλοϊκούς γονείς. Ήσαν και οι δύο αξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας. Η μητέρα μου, μετά τη διάλυση του πρώτου Γυναικείου Σώματος Αστυνομικών, που δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο του ’40, στο οποίο ανήκε, μετετάγη ως πολιτικός υπάλληλος στο υπουργείο Δημοσίας Τάξεως, από όπου και συνταξιοδοτείται. Η οικογένειά μας είναι ολιγομελής και δεν αυξήθηκε από τα πρωτογενή της στοιχεία. Έχω έναν αδελφό, κατά τρία χρόνια νεότερό μου, με το οποίο δεν ανταλλάξαμε ποτέ πικρό λόγο. Έζησα και μεγάλωσα σε ένα όχι αυστηρό, αλλά πάντως συντηρητικό περιβάλλον, με αρχές. Η κλήση του Θεού για την ιεροσύνη φαίνεται ότι με συνόδευε από τη βάπτισή μου, γιατί, αφότου θυμάμαι τον εαυτό μου, χωρίς να υπάρχουν οικογενειακές καταβολές, έλεγα ότι θέλω να γίνω ιερεύς. Αυτό, βέβαια, καλλιεργήθηκε και από οικογενή μου πρόσωπα αλλά και από καλούς και αγίους ιερείς που γνώρισα.

- Κατάγεστε από το νησί; Είτε ναι είτε όχι, ποια είναι η πιο ευτυχισμένη ανάμνηση των παιδικών σας χρόνων;

Δεν κατάγομαι από τη Σύρα, αλλά από τη Μύκονο. Όμως ζώντας και διακονώντας στη Σύρο 38 χρόνια, ως Διάκονος, Πρεσβύτερος και Επίσκοπος, συνειδητά αισθάνομαι Σύριος! Με το δεύτερο σκέλος της ερωτήσεώς σας, ανακαλείτε στη μνήμη μου πολλές όμορφες παιδικές στιγμές. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ξεχωρίσω ιδιαίτερα μία από αυτές. Ίσως λάμπει ζωηρότερη η στιγμή που μετέλαβα των Αχράντων Μυστηρίων, την πρώτη φορά που τουλάχιστον ενθυμούμαι εν επιγνώσει.

- Ποια άλλα νησιά είναι στη Μητρόπολή σας και πόσο εύκολο είναι να βρίσκεστε σε συνεχή επαφή με το ποίμνίο σας σε τόσο διαφορετικές περιοχές;

Εκτός από τη ναυσικλυτή Σύρο, την Ιερά μας Μητρόπολη συναποτελούν το ιερό νησί της Τήνου, η Άνδρος, η Κέα, το ιερό νησί της Μήλου, η Κύθνος, η Σέριφος, η Σίφνος, η Κίμωλος, η Φολέγανδρος, η Σίκινος και η πολύαινος και περιάκουστη Μύκονος. Πιστεύω ότι διαποιμαίνω την πιο ωραία και αρχοντική Μητρόπολη και ευχαριστώ τον Θεό γι’ αυτό! Όμως, είναι και η πιο δυσκολοποίμαντη και δυσκολοδιοίκητη, λόγω της γεωγραφικής της ιδιομορφίας. Όσο δύσκολο είναι να ταξιδεύεις χειμώνα και καλοκαίρι, συνεχώς και αδιαλείπτως, για να επισκεφθείς όλα τα νησιά μιας εκκλησιαστικής επαρχίας, που επεκτείνεται από το Κάβο Ντόρο μέχρι το Κρητικό Πέλαγος, τόση είναι και η ανακούφιση που μου προσφέρει η αγάπη των ανθρώπων, κάθε φορά και σε κάθε επίσκεψή μου, που εκδηλώνεται πηγαία και άδολη, σαν αναγνώριση της παρουσίας μου. Είναι δύσκολο, επίπονο, πνευματικά και σωματικά, αλλά τοις αγαπώσι τον Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν, κατά τον Αποστολικό Λόγο. Καυχώμαι ότι, εκτός από τα κύματα της καθημερινότητας, που πολλές φορές είναι πελώρια, διαπλέω σχεδόν καθημερινά και τα κύματα της θάλασσας. Έτσι οπλίζομαι με περισσότερη δύναμη και θέληση για την επιτέλεση του ευθυνοφόρου έργου, που μου έχει αναθέσει η Εκκλησία στην Ιερά αυτή Μητρόπολη.

- O σεβασμός και το δέος που αναπόφευκτα προκαλεί το αξίωμά σας σε έναν κοινό άνθρωπο είναι αποτρεπτικός παράγοντας από το να σας πλησιάσει κάποιος ή στα δεδομένα μιας μικρής κοινωνίας λειτουργεί διαφορετικά, πιο ζεστά η επικοινωνία σας με το ποίμνιο;

Ασφαλώς ο σεβασμός, που πάντοτε έδειχνε ο λαός μας στο πρόσωπο του Επισκόπου, και η τιμή με την οποία το περιέβαλε, δημιουργούσαν κατ’ ακολουθία και μία απόσταση μεταξύ Επισκόπου και λαού. Στον Επίσκοπο, όμως, έγκειται να «ζυμώσει» τα πράγματα. Και ο σεβασμός να υπάρχει και οι άνθρωποι να αισθάνονται τον Επίσκοπο κοντά τους. Ο Επίσκοπος είναι πατέρας και ο πατέρας ζει ανάμεσα στα παιδιά του, θέλει να τα βλέπει, να γνωρίζει τα πρόσωπά τους, αλλά και να ακούει τις αγωνίες της καρδιάς τους. Κυκλοφορώ πολλές φορές στην αγορά, στα café, στα πρακτορεία, περπατώντας και συζητώντας με τους ανθρώπους, αποφεύγοντας τις πολλές μετακινήσεις με το αυτοκίνητο, και σας διαβεβαιώ ότι γεμίζω με αυτή την επικοινωνία τις δεξαμενές της ψυχής μου. Σ’ αυτή την επικοινωνία, τα μέγιστα συντελούν και οι συνεχείς πλόες με τα πλοία και η συναναστροφή μου με τους ανθρώπους μας.

- Ποια είναι η θέση σας όσον αφορά τον διαχωρισμό Εκκλησίας και κράτους;

Είναι ένα μεγάλο και πολύ σοβαρό θέμα που κατά καιρούς έρχεται στην επιφάνεια. Θα το διαχειριστεί, αν τεθεί ως ζήτημα, με υπευθυνότητα, όπως διαχειρίζεται όλα τα θέματα, η Ιεραρχία. Νομίζω ότι οι προσωπικές τοποθετήσεις δεν συνεισφέρουν αζημίως σε παρόμοια θέματα.

- Ποιες είναι οι κοσμικές, μικρές απολαύσεις, όπως ένα δείπνο με φίλους, που ένας πνευματικός άνθρωπος όπως εσείς επιτρέπετε στον εαυτό σας;

Από μικρό παιδί, με τη θέλησή μου, στερήθηκα πολλά πράγματα «κοσμικά», όπως λέτε κι εσείς! Το έκανα, όμως, ευσεινείδητα. Σήμερα, έχοντας ολοκληρώσει με τη χάρη του Θεού την έκτη δεκαετία της ζωής μου και βαδίζοντας τα πρώτα βήματα της εβδόμης, παραπονούμαι λίγο στον εαυτό μου ότι υπήρχαν και μερικά πράγματα που κακώς απέρριψα, χωρίς να μετανιώνω, βέβαια, έστω και σήμερα γι’ αυτό. Χαίρω σήμερα, και πάντα κάτω από αυτό το πρίσμα της ερωτήσεώς σας, γιατί καθημερινά κολυμπώ στη θάλασσα, χειμώνα-καλοκαίρι, γιατί ο Θεός με αξίωσε να γνωρίσω απλοϊκούς αλλά και σημαντικούς ανθρώπους, που μου δίνουν τη δυνατότητα της συναναστροφής και της συμμετοχής σε ανθρώπινες στιγμές, που όλοι χρειαζόμαστε, γιατί βίος ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόκευτος!, όπως έγραψε και διεπίστωσε ο Δημόκριτος. Η πιο ωραία, όμως, κοσμική ενασχόλησή μου αν θέλετε, είναι ότι φροντίζω τέσσερα μικρά παιδιά, 2 έως 9 χρόνων, που ζουν στη γειτονιά μου, κοντά στο Επισκοπείο, τα οποία οικογενειακή συγκυρία και το χέρι του Θεού έστειλαν στην πόρτα μου και τα φροντίζω με πολλή αγάπη. Αισθάνομαι τόσο μεγάλη την ευθύνη, ώστε με κυριεύει πολλές φορές φόβος στη σκέψη ότι μπορεί να μου συμβεί κάτι, χωρίς να έχω ολοκληρώσει σαν πατέρας, το έργο μου απέναντι σε αυτά τα παιδιά!

- Θα κάνατε μια φιλοσοφική συζήτηση με έναν άθεο ή θα το αποκλείατε;

Η Εκκλησία δεν αποκλείει κανέναν από τη συνάντηση μαζί του και τον διάλογο. Ο Χριστός συνδιαλέχθηκε με όλους. Όταν μάλιστα οι μαθητές του τον είδαν να ομιλεί με τη Σαμαρείτισσα, (οι Σαμαρείτες δεν μιλούσαν ποτέ με τους Ιουδαίους, αλλά βρίσκονταν σε μια συνεχή διχόνοια), με έκπληξη άκουσαν να αποκαλύπτει στην αλλόφυλη αυτή γυναίκα πολλά και βαρυσήμαντα, που δεν είχαν ακούσει μέχρι τότε ούτε οι ίδιοι. Άλλωστε η συζήτηση με έναν άθεο δίνει και στον καθένα τη δυνατότητα να καταλάβει την τοποθέτηση του συνομιλητή του απέναντι στη θρησκεία, και ιδιαίτερα τη μετά θάνατον ζωή, ενώ, ταυτόχρονα, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει το ενδεχόμενο από τη συζήτηση αυτή ο άνθρωπος αυτός να αλλάξει και να επαναπροσδιορίσει τη ζωή του απέναντι στον Θεό και την Εκκλησία.

- Ποια είναι η γνώμη σας για τα «ανοίγματα» που κάνει το Βατικανό σε θέματα όπως η ομοφυλοφιλία; Θεωρείται πως η ορθόδοξη εκκλησία χρειάζεται να αναπτύξει μια πιο ανοιχτή αντιμετώπιση σε διάφορα θέματα ή να μείνει πιστή στην παράδοση;

Στην αγκαλιά της Εκκλησίας όλοι έχουν θέση. Για το συγκεκριμένο θέμα η Εκκλησία έχει τοποθετηθεί Συνοδικώς και, ως εκ τούτου, παρέλκει κάθε προσωπική μου τοποθέτηση.

- Πέρα από το αξίωμά σας, δεν παύετε να είστε ένας άνθρωπος. Σε αυτό το επίπεδο, των ανθρώπινων διαπροσωπικών σχέσεων, υπάρχει κάτι που δεν θα συγχωρούσατε σε κάποιον;

Δεν μπορώ να συγχωρήσω ως άνθρωπος την αχαριστία.

- Ποια είναι η στάση σας απέναντι σε πολιτικά και μη κινήματα που προωθούν την ακραία βία, τον ρατσισμό και την απαξίωση στην ουσία όσων πρεσβεύει ο Χριστιανισμός; Πώς θα αισθανόσασταν αν έπρεπε να ορκίσετε, π.χ., στη Βουλή εκπρόσωπο ενός τέτοιου κόμματος;

Η Εκκλησία πρέπει να τηρήσει κριτική στάση απέναντι στα πολιτικά αυτά κινήματα. Όταν, μάλιστα, απαξιώνουν με λόγους ή πράξεις το ανθρώπινο πρόσωπο, που είναι η εικόνα του Θεού, η στάση της πρέπει να είναι επιτιμητική. Ο λόγος της Εκκλησίας είναι πνευματικός, ιαματικός αλλά αυστηρός, όταν πρέπει να υποστηρίξει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ξέρετε, ιστορικά, ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος αρνήθηκε να ορκίσει Κατοχική Κυβέρνηση κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής!

- Πώς αισθάνεστε έχοντας Πρωθυπουργό έναν άνθρωπο που εμφανώς δεν πιστεύει στον Χριστιανισμό αλλά παρ” όλα αυτά δείχνει σεβασμό σε αυτόν;

Το να μην πιστεύει εμφανώς ένας Πρωθυπουργός στον Χριστιανισμό είναι προσωπικό του θέμα. Αλλά, όταν ο ίδιος Πρωθυπουργός αναγνωρίζει, και μάλιστα με δημόσιες δηλώσεις του, το έργο και την προσφορά της Εκκλησίας, συνδιαλέγεται και συνομιλεί με Προκαθήμενους και Επισκόπους και σέβεται αυτό που πιστεύει ο λαός που κυβερνά, τότε αυτό μάλλον μου δίνει την επαλήθευση του πατερικού λόγου, ότι εν τέλει όλοι είμεθα δυνάμει διά της μεταγνώσεως άγιοι!

- Όλοι οι τόποι ευλογημένοι αφού είναι δημιούργημα του Θεού, αλλά ποια θεωρείτε πως είναι η ξεχωριστή ευλογία της Σύρου;

Το ιστορικό παρελθόν της Σύρου, η πολλαπλή και μοναδική συμβολή της στην επαναστημένη και αναγεννημένη Ελλάδα, ο πολιτισμός και η ευγένεια των κατοίκων της, πιστεύω ότι συνθέτουν μια ξεχωριστή ευλογία για τη Σύρο και ταυτόχρονα μεγάλη ευθύνη για τους σημερινούς Συρίους να συνεχίσουν τη μεγάλη αυτή ιερή και πολιτιστική παράδοση. Γι’ αυτό, άλλωστε, η Σύρος σήμερα είναι και η έδρα της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, δίκαια ονομαζομένη Μητροπολιτική νήσος!

ΚΕΙΜΕΝΟ: ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ   ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΜΒΑΚΟΥΣΗΣ