Ίσως, να τα ήξεραν και να τα ξέρουν όλα! Κανείς δεν αμφισβητεί, ότι και τότε και σήμερα, ακόμα περισσότερο, τα παιδιά «τα ξέρουν όλα», καθώς αυτά κυρίως είναι οι αποδέχτες και οι χρήστες των αδιανόητων, μέχρι πρόσφατα, δυνατοτήτων και ευκαιριών, που προσφέρει η λεγόμενη επανάσταση της Πληροφορίας.

Έχουν στη διάθεσή τους τόσα μέσα και «εργαλεία» γνώσης και πληροφορίας, ώστε, για πρώτη φορά ίσως στην ιστορία τα παιδιά «ξέρουν» περισσότερα από τους μεγάλους.

Χρησιμοποιήθηκαν εισαγωγικά, γιατί, πολύ και πολλοί αναρωτιούνται και φοβούνται, μήπως «χάθηκαν» στον «κατακλυσμό» της υπερπληροφόρησης, αφού κανείς δεν φρόντισε έγκαιρα να κατασκευάσει και να τους προσφέρει μια «κιβωτό».

Τα παιδιά βλέπουν και ακούν πολλά και αντιφατικά, με τέτοιο ρυθμό και σε τόση ένταση, που αδυνατούν να τα αφομοιώσουν και να τα εσωτερικεύσουν, με αποτέλεσμα να «τα ξέρουν όλα», αλλά να μη γνωρίζουν τίποτε!

Αλλά, κι ακόμα κάποιος θεωρήσει τις παραπάνω διαπιστώσεις συντηρητικές υπερβολές ενός μεγάλου, το επόμενο ερώτημα εμφανίζεται αμείλικτο:

Τα ξέρουν όλα.. ‘Αλλά ποια;

« Τα χρήσιμα προς τον βίον ή τα τείνοντα προς αρετὴν ή τα περιττά» , αυτά, δηλαδή, που είναι χρήσιμα για τη ζωή ή αυτά που οδηγούν στην αρετή ή αυτά που απλώς προάγουν τη γνώση.

Για τα παραπάνω, βέβαια, αναρωτιόταν ο Αριστοτέλης, εξετάζοντας το περιεχόμενο της παιδείας, αλλά ισχύουν πάντοτε και παντού!

 Η πικρή εμπειρία του σήμερα βιώνουμε, και περισσότερο απ’ όλους οι έφηβοι του 1979,που άκουγαν το συγκεκριμένο τραγούδι, απέδειξε ότι τα παιδιά δεν τα ήξεραν ούτε τα ξέρουν όλα, και, πάντως, δεν ξέρουν τίποτα για όσα οδηγούν στην αρετή.

 Μια άγνοια, που τα εμπόδιζε, όλους μας εμπόδιζε, να διαπιστώσουμε ότι το όνειρο της επίπλαστης ευμάρειας και ευδαιμονίας έτριζε «εκ γενετής» και γι’ αυτό στις μέρες μας «γκρέμισε» και με τρόπο απότομο και σκληρό μετατράπηκε σε εφιάλτη.

 Είναι η ίδια άγνοια, που εμποδίζει τα σημερινά παιδιά όχι μόνο να κτίσουν το όνειρό τους σε σταθερές βάσεις, αλλά, κυρίως, τα εμποδίζει να ονειρευτούν!

 Γιατί, μια σοβαρώτατη παράμετρος της σημερινής οικονομικής συγκυρίας, για την οποία, δυστυχώς, λίγος λόγος γίνεται, είναι ότι στερήσαμε από τα παιδιά και τους νέους μας το δικαίωμα στο όνειρο…

 Λιπάναμε τις ψυχές τους με τις δικές μας επιλογές και ιεραρχήσεις, ξεριζώσαμε από τις ψυχές τους κάθε τι που δεν μεταφραζόταν σε χρήμα και καλοπέραση, τα κλείσαμε σε μια γυάλα εικονικής πραγματικότητας, μιας πραγματικότητας, στην οποία λέξεις όπως φιλότιμο, εργατικότητα, προσπάθεια, λιτότητα, φιλία, αγάπη, κοινωνικότητα, συνεργασία, αλληλεγγύη, αλληλοσεβασμός, αυτοσυγκράτηση, εγκράτεια, υπευθυνότητα…. ή ήταν μόνο για να γεμίζουν τις σελίδες των λεξικών, ή για να «ντύνουν» όμορφα έργα άσχημα.

 Και τώρα, τι;

 Τα σημερινά παιδιά και οι νέοι υφίστανται με τρομερό ψυχολογικό αντίκρυσμα τη σημερινή κατάσταση, για την οποία το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν ευθύνονται.

Βλέπουν τη ζωή τους χωρίς νόημα, τις προσπάθειές τους χωρίς αποτέλεσμα, το μέλλον τους χωρίς «μέλλον»! Κι’ ας είναι αυτοί, που θα ζήσουν στο μέλλον! Κι’ ας είναι αυτοί, τους οποίους θα έπρεπε να προετοιμάζουμε και στους οποίους θα έπρεπε να στηρίζουμε τις ελπίδες μας για ένα καλύτερο μέλλον!

Λοιπόν;

Θα συνεχίσουμε να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με παραμύθια; Θα συνεχίσουμε να τα τρέφουμε με θεωρίες, του τύπου «φταίνε οι κακοί Ευρωπαίοι, που μισούν την Ελλάδα» ή «φταίνε οι διεφθαρμένοι πολιτικοί»; Θα συνεχίσουμε να τους τα δίνουμε και να τους τα επιτρέπουμε όλα;

Ή μήπως, θα συνεχίσουμε να τους μεταδίδουμε τον πανικό μας και την απελπισία μας, για να κρύψουμε τις δικές μας ευθύνες και ενοχές;

Τα παιδιά, πρέπει να τα ξέρουν όλα! Και κυρίως ότι για τη σημερινή κατάσταση, όποιες και να είναι οι διαστάσεις της και οι προοπτικές της, όσοι και όποιοι και να είναι οι τυχόν εκμεταλλευτές της, φταίμε όλοι, στο μερίδιο, που μας αναλογεί….

Και πάνω απ’ όλα πρέπει να μάθουν πώς φτάσαμε στη σημερινή κρίσιμη καμπή! Όχι με οικονομικές αναλύσεις ή εύπεπτες και εντυπωσιακές θεωρίες συνομωσίας, αλλά με συναίσθημα ευθύνης και αυτοκριτικής.

Χρειάζεται να μάθουν ότι στη ζωή υπάρχουν και πολλά άλλα πράγματα, που κάνουν τον άνθρωπο αληθινά ευτυχισμένο και το βίο του αξιοβίωτο, και μάλιστα χωρίς να πληρώσει κανείς για να τα αποκτήσει.

Είναι ανάγκη να τους μάθουμε ότι η ευτυχία δεν αγοράζεται, αλλά πηγάζει από την εσωτερική μας ολοκλήρωση, μέσα από την καλλιέργεια ηθικών αξιών, και βιώνεται μέσα από και την ευλογημένη αυτάρκεια.

Με μια λέξη, πρέπει να τους μιλήσουμε για την αρετή… Και να τους διδάξουμε την αρετή.

Με μια λέξη, πρέπει να τους μιλήσουμε για την αρετή… Και να τους διδάξουμε τι σημαίνει αρετή, έτσι όπως οι αρχαίοι Έλληνες την περιέγραψαν, ως μέτρο και αρμονία , και ο Χριστός την όρισε, ως αγάπη, αλληλεγγύη και αυτοθυσία.

Το θέλουμε; Το μπορούμε;

Επιβάλλεται! Μπορεί να μην εξαρτάται από μας να αποφύγουμε από την οικονομική χρεοκοπία!

Στο χέρι μας, όμως, είναι να εμποδίσουμε μια ηθική χρεοκοπία, από την οποία κανένα μνημόνιο και κανένα PSI δεν θα μπορέσει να μας σώσει.

† Ο ΣΥΡΟΥ ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄

(Περιοδικό «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ», τ. 39, Φεβρουάριος 2012)

α