Γιατί, αν, φέρ’ ειπείν, υιοθετηθεί η άποψη ότι ο άνθρωπος γεννιέται γενετικά προγραμματισμένος για την εκδήλωση συγκεκριμένων συμπεριφορών, το επόμενο βήμα είναι η κατάργηση δικαστηρίων και ποινών, αφού έτσι όσοι παρανομούν ούτε υπεύθυνοι μπορούν να θεωρηθούν, ούτε και υπάρχει περίπτωση ποτέ να «σωφρονισθούν»…

Κατά συνέπεια, όπως δεν γεννιέται κανείς αλλά γίνεται εγκληματίας, έτσι και κανείς δεν γεννιέται πιστός Χριστιανός ή γνήσιος Έλληνας, αλλά γίνεται μέσω της παιδείας, που δίνει μορφή, μορφώνει, την προσωπικότητα και διαμορφώνει τις επιλογές των ατόμων.

Αυτό ακριβώς στόχευε η μακροχρόνια και επιμελημένη Κατήχηση των προς το Βάπτισμα επειγομένων νέων μελών της Χριστιανικής Εκκλησίας, που δημιούργησε τους μεγάλους Πατέρες και τους μάρτυρες…

Κατ’ αναλογία και η δημιουργία εθνικά σκεπτομένων Ελλήνων δεν είναι τόσο θέμα καταγωγής, όσο θέμα Παιδείας.

Βέβαια, ο Ηρόδοτος είχε θεωρήσει ως συστατικά, δομικά στοιχεία της Ελληνικής ταυτότητας το «όμαιμον, το ομόγλωσσον το ομόθρησκον και το ομότροπον», με άλλα λόγια την κοινή καταγωγή, την κοινή γλώσσα, την κοινή θρησκεία και τον κοινό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς.

Φυσικά, και τα τέσσερα στοιχεία έχουν την αξία τους μέσα σε λογικά πλαίσια, καθώς ο κορμός ενός έθνους, με όλες τις τυχόν προσθήκες μέσα στο χρόνο γενικά, χαρακτηρίζεται από κοινή καταγωγή, συνήθως κοινή γλώσσα και συχνά κοινή θρησκεία. Δεν είναι και λίγες, μάλιστα, οι περιπτώσεις κατά τις οποίες η κοινή θρησκεία υπήρξε προϋπόθεση και θεμέλιο για τη δημιουργία εθνικής συνείδησης.

Όσον αφορά και τα καθ’  ημάς, πρώτο και τελευταίο κριτήριο για να θεωρηθεί κάποιος Έλληνας είναι το αν και κατά πόσον έχει Ελληνική εθνική συνείδηση, το αν και κατά πόσο ο ίδιος πιστεύει ότι είναι Έλληνας και κομμάτι του Ελληνικού Έθνους.

Γι’ αυτό και συνήθως λέγεται ότι το να είσαι Έλληνας είναι περισσότερο θέμα αγωγής και λιγώτερο θέμα καταγωγής.

Ο Ισοκράτης στον «Πανηγυρικό» του λόγο, που τον έγραψε για να εκφωνηθεί στην εκατοστὴν Ολυμπιάδα – τὸ 380 π.Χ.-, όπου, ως γνωστὸν, συμμετείχαν ΜΟΝΟΝ Έλληνες, ανέφερε την περιώνυμη φράση ότι «Έλληνες θεωρούνται και οι της ελληνικής παιδείας μετέχοντες» …

Ο συγκεκριμένος λόγος ήταν μια πρόσκληση προς όλους τους Έλληνες να καταπαύσουν τους μεταξύ τους πολέμους, να συμφωνήσουν σε ένα σύστημα συλλογικής ασφάλειας και να αναλάβουν κοινή εκστρατεία κατά των Περσών, που αντιπροσώπευαν τότε τον κοινό μεγάλο κίνδυνο.

Αναρωτώμενος ο Ισοκράτης ποια πόλη θα έπαιζε ηγεμονικό ρόλο για την ανάληψη αυτής της εκστρατείας, προέβαλε, όπως ήταν φυσικό, την Αθήνα. Εξαίροντας λοιπόν την Αθήνα, είπε ότι η πόλη αυτή ταυτίσθηκε ουσιαστικά με την «της Ελλάδος παίδευσιν» και ότι αυτή έκανε να νομίζεται ότι Έλληνας δεν είναι μόνο αυτός που είναι εξ αίματος Έλληνας αλλά και αυτός «που μετέχει της ελληνικής παιδείας».

Αυτός που μετέχει, όμως, και όχι που απλά την κατέχει! Διότι το να κατέχει κάποιος ελληνική παιδεία δεν είναι έλληνας, αλλά ελληνιστής, όπως για παράδειγμα οι ελληνιστές Εβραίοι των Αλεξανδρινών χρόνων: το ότι μιλούσαν ελληνικά δεν σήμαινε και ότι σκέφτονταν ελληνικά.

Μέθεξη στην Ελληνική Παιδεία είναι κάτι βαθύτερο και ουσιαστικώτερο… Είναι πρόσληψη και εσωτερίκευση όλων εκείνων των στοιχείων που διαμόρφωσαν τον διαχρονικό Έλληνα, που προκύπτουν από τη δική του παράδοση, τη δική του ιστορία και το δικό του πολιτισμό, έτσι όπως ζυμώθηκαν από το αρχαιοελληνικό φύραμα και τη χριστιανική ζύμη!

Η μέθεξη της Ελληνικής Παιδείας, είναι η προϋπόθεση και το προαπαιτούμενο για την δημιουργία εθνικής ελληνικής συνείδησης για όλους τους Έλληνες, είτε εκ καταγωγής είτε εξ επιλογής… Που δεν οδηγεί σε υπέρβαση της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας, αλλά στην καθημερινή της βίωση ως τρόπο ζωής και όχι ως άλλοθι μιας ανελληνίστης ζωής…  

Αλλά για να συμβεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται Παιδεία γνήσια Ελληνική, όχι απλά ελληνόφωνη….

† Ο ΣΥΡΟΥ ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄